Peygamber Efendimiz (s.a.s.) müsamahakâr bir büyük gönle malikti. O’nun adı Cenâb-ı Allah tarafından “çok acıyan, çok şefkatli” manâsına gelen kelimelerle beraber yazıldı. Hz. Aişe (r.a) şöyle diyor: “Rasûlullâh (s.a.s.), çirkin sözler söylemezdi. Haya, terbiye ve nezakete aykırı hiç bir davranışta bulunmazdı. Çarşı ve pazarlarda yüksek sesle konuşup gürültü çıkartmazdı, kötülüğe kötülükle karşılık vermezdi; affeder, bağışlardı.”

Yine Hz. Aişe (r.a) şöyle diyor: “Rasûlullâh (s.a.s.), iki şey arasında muhayyer kılındı mı tercih edeceği şey, günah olmadığı müddetçe O muhakkak kolay olanını alırdı. Eğer günahı gerektiren bir şey olursa, kendisi ondan halkın en uzak bulunanı olurdu. Rasûlullâh (s.a.s.), Aziz ve Celil olan Allah’a karşı hürmetsizlik hâli olması müstesna, kendisi için kin tutup öç almamıştır.”[1]

Abdullah b. Ömer (r.a) şöyle der: “Hz. Peygamber (s.a.s.) fiil ve hareketlerinde taşkınlık yapacak seciyede değildi. Taşkınlık da yapmış değildir.”

Hz. Aişe (r.a) anlatır: “Rasûlullâh (s.a.s.), Allah yolunda cihad etmesi hâli müstesna, hiçbir şeye; ne bir kadına, ne de bir hizmetçiye asla eliyle vurmamıştır. Hiçbir kimse O’ndan (söz ve davranış olarak) asla herhangi bir eziyet ve zarar görmemiştir. Nerede kaldı ki Peygamber (s.a.s.) kendi arkadaşı için intikam duyguları beslemiş olsun. Meğer ki Allah’ın haramlarına karşı hürmetsizlik edilmiş olsun, işte bu takdirde Aziz ve Celil olan Allah için öfkelenir, öç alırdı.” [2]

Kadı Beyzavî bu konuyu şöyle açıklıyor: “Hz. Peygamber (s.a.s.)in yumuşak huylu, sabırlı ve hakka riayetkâr olduğu anlaşılıyor. Eğer Allah hakkını ve insanların hakkını yerine getirmeseydi bu, zelillik ve horluk olurdu. Nefsi için intikam alsaydı sabırsız sayılırdı. Peygamberimiz (s.a.s.) iki aşırı uçtan sıyrılmış, sabır ve hakkaniyeti en olumlu, en mutedil şekilde benimsemiştir.”

Enes b. Mâlik (r.a): “Rasûlullâh (s.a.s.) sövücü, lânet edici, çirkin söz söyleyici değildi” diyor.

Yine Hz. Enes (r.a) şöyle nakleder: “Rasûlullâh (s.a.s.) ile giderken bir bedevî Hz. Peygamber (s.a.s.)’in cübbesinden öylesine sert çekti ki, boynuna baktığımda tırmalandığını gördüm. Bedevî: ‘Ey Muhammed! Yanında bulunan Allah’ın malından bana bir miktar verilmesini emret!’ dedi. Rasûlullâh (s.a.s.) döndü, güldü ve sonra ona bir şey verilmesini emretti.” [3]

Hz. Enes (r.a)’ın naklettiğine göre Rasûl-i Ekrem Hazretleri (s.a.s.) “Bir kimsenin üzüleceği bir şeyi yüzüne karşı söylemez ve hiç bir kimsenin ayıbını yüzüne vurmazdı.” Peygamberimiz (s.a.s.) yasaklanması ve terk edilmesi gereken şeyleri umumî olarak söylerdi ki, o hatayı yapan kişi şahsına söylenmiş gibi incinmesin! Her işareti bir emir telâkki edilen Hz. Peygamber (s.a.s.), buna rağmen ümmetinin incinmemesi için azamî titizliği gösteriyordu.

Peygamberimiz (s.a.s.), adamın birinin üstünde ağır bir kokunun herkesi rahatsız ettiğini gördü, üstelik göze batan sarı bir rengi vardı. Adam kalkıp gidinceye kadar bir şey söylemedi, yüzüne vurmadı. Kalkıp gittikten sonra orada bulunanlara: “Bu kişiye yumuşak bir yolla söyleseniz de bir daha bu rahatsız edici sarı renkli kokuyu kullanmasa!” dedi. Ashâb-ı Kiram, Peygamberimiz (s.a.s.) hakkında: “Hoşlanmadığı bir şey, yüzünden anlaşılırdı” diyor. Peygamberimiz (s.a.s.)’in şu hadisinin de çok derin anlamlan vardır: “Hiç kimse diğer biri hakkında bana (kötü) bir şey ulaştırmasın. Çünkü ben yanınıza kalbim selim olarak çıkmak isterim.”