|
Koryoamnionit
nedir?
En basit anlatımla koryoamnionit bebeğin içinde bulunduğu sıvının, sıvıyı
içinde barındıran gebelik kesesinin ve anne adayıyla bebek arasında bulunan
koryon tabakasının enfeksiyonudur.
Neden
olur?
Amnios sıvısı normal şartlarda dış ortama kapalı olan steril (enfeksiyon
etkeni içermeyen) bir sıvıdır. Sıvının sterilliğinin önemi çok büyüktür
zira besleyici özellikleri nedeniyle amnios sıvısı bakteriler ve diğer
mikroorganizmalar için oldukça verimli bir kaynaktır (amnios sıvısı
aminoasit (proteinlerin yapıtaşı) ve glikoz içeriği oldukça yüksek bir
sıvıdır). Çeşitli yollarla sıvının içine giren enfeksiyon etkenleri hızlı
bir şekilde çoğalarak, tüm savunma engellerini aşıp ciddi enfeksiyonlara
neden olurlar.
Erken
membran rüptürü (su kesesinin erken açılması) adı verilen olgularda alt
genital sistemde (serviks ve vajina) normalde zarar vermeden yaşayan
bakteriler hızla yukarıya çıkıp çoğalmaya başlayabilirler. Bu yüzden su
kesesinin açıldığı durumlarda bebek olgunsa doğumun kısa zamanda
gerçekleşmesi sağlanır. Bebeğin preterm (prematüre) olması durumunda ise
özel bazı bakım koşulları yerine getirilerek bebeğin büyümesi ve
olgunlaşması için beklenebilir. Bu durumlarda anne adayı ve/veya bebekte
enfeksiyon geliştiğine dair en ufak bir bulguda doğum gerçekleştirilerek
enfeksiyon etkeni ortadan kaldırılır.
Koryoamnionit yapan diğer etkenler anne adayına uygulanan amniosentez,
kordosentez, koryon villüs biopsisi gibi invaziv tanı girişimleri, ya da
intrauterin transfuzyon (bebeğe uterus içindeyken kan nakli yapılması) gibi
invaziv tedavi girişimleri olabilir.
Erken
doğum tehdidi olgularının da önemli bir kısmında klinik muayenede
saptanamayan koryoamnionit olduğuna dair kuvvetli bilimsel veriler vardır.
Muhtemelen subklinik (belirti vermeden) seyreden bu koryoamnionitte
enfeksiyon etkenlerinden ve genital sistemden salgılanan bazı maddeler
nedeniyle uterus kontraksiyonları ve doğum eylemi başlamaktadır. Bu yüzden
özellikle ilerlemiş erken doğum tehdidi olgularında eylemi durdurucu tedavi
yapmadan önce anne adayının enfeksiyon açısından ele alınması çok
önemlidir.
Nasıl
belirti verir?
Koryoamnionit hem anne adayı hem de bebek için
oldukça tehlikeli durumlar oluşturabilen bir enfeksiyon türüdür.
Anne adayının "su gelme" gibi bir şikayeti, ya da öyküsünde
kısa süre önce yapılmış amniosentez gibi bir girişim olabileceği gibi
bunlar olmadan da direkt koryoamnionit belirtileri olabilir. En sık görülen
belirtiler karın ağrısı, "alt kısımlarda ağrı", iltihaplı
akıntıdır. Ayrıca ileri durumlarda yüksek ateş, halsizlik, bebek
hareketlerinde azalma gibi belirtiler olabilir.
Nasıl tanı
konur?
Yukarıdaki şikayetlerle başvuran bir anne adayında tanı koymak kolaydır.
Ancak bazen muayenede uterusa elle basmakla anne adayının ağrı duyması tek
belirti olabilir.
Koryoamnionit olan anne adayının kanında enfeksiyon lehine bulgular
saptanabilir (lökosit sayısının artması, CRP adı verilen enfeksiyon
göstergesi maddenin yükselmesi gibi). Anne adayının ateşi yüksek olabilir
ve ileri durumlarda genel durumunda bozulma olabilir. Bebekte enfeksiyon
meydana gelmişse bebeğin kardiotokografi bulgularında bozulma (fetal
distres bulguları, bebeğin kalp atım hızının artması) görülebilir.
Tehlikesi
nedir?
Koryoamnionit geliştikten kısa bir süre sonra bebekte de enfeksiyon
gelişir. Genellikle bebeğin akciğerlerinde başlayan enfeksiyon, tedavi
edilmezse kısa zamanda menenjite dönüşebilir ve ileri durumlarda kan
yoluyla yayılan enfeksiyon (sepsis) bebeğin tüm organlarına yayılarak
bebeğin doğum sonrası uzun süren yoğun bakım tedavisi görmesine ve hatta
ölmesine neden olabilir.
Koryoamnionit ileri durumlarda anne adayında da enfeksiyona yolaçar.
Uterus ve diğer genital organlar ve ileri durumlarda kan yoluyla diğer
organlar enfeksiyondan etkilenebilir. Uterusun enfeksiyonu doğum eyleminde
yeterince kasılamamasına ve böylece eylemin uzamasına ve doğum sonrası da
yeterince kasılamaması nedeniyle aşırı kanamaya (atoni-yani kasılamama)
neden olabilir. Özellikle sezeryan ile doğum yapanlarda doğum sonrası
endometrit (uterus iç tabakasının enfeksiyonu), peritonit (karıniçi
organları saran zarın enfeksiyonu), septik pelvik ven trombozu (enfeksiyona
bağlı olarak doğum kanalı çevresindeki toplardamarların tıkanması- ileri
durumlarda akciğer atardamarını tıkayarak ölüme neden olabilir) ve çok
ileri durumlarda ölüme neden olabilir.
Koryoamnionit olup vajinal doğum yapan anne adayında bu durumların
ortaya çıkma riski belirgin şekilde daha düşüktür ve bu nedenle koryoamnionit olan anne adaylarında mümkün olan her
durumda normal vajinal doğum tercih edilir.
Tedavi
Koryoamnionitin tedavisinde ilk basamak doğumun gerçekleşmesi ve böylece
enfeksiyon kaynağının ortadan kaldırılmasıdır. Doğum gerçekleştikten sonra
anne adayı ve bebek enfeksiyon bulguları açısından dikkatlice incelenir ve
kültür sonucuna göre antibiotik tedavisi başlanarak yakın izlemeye alınır.
Yukarıda belirtildiği gibi koryomamnionit gelişmiş anne adayında mümkün
olan her durumda vajinal doğum tercih edilir. Ancak uterusta varolan
enfeksiyon bazı durumlarda uterusun kasılma yeteneğini azalttığından doğum
eylemi ilerlemeyebilir. Ya da bebekte fetal distres bulguları gelişmiş
olabilir. Elbette böyle durumlarda sezeryanla doğum zorunlu hale gelir.
|
