|
Tetanoz, Clostridium tetani adı verilen
bir bakterinin vücuda girmesiyle oluşan bir enfeksiyondur. Bakteri vücuda
girdikten sonra aşı olmamış duyarlı bireylerde tetanospazmin adı verilen
bir madde salgılar. Bu madde vücuttaki kasların istemsiz şekilde kasılmasına
neden olur ve ileri durumlarda hastalık solunum kaslarının felcine ve
solunum yetmezliğinden ölüme neden olur.
Hastalık aşılı olmayan insanlara steril olmayan şartlarda
yapılan müdahalelerden (doğum, kürtaj, ameliyatlar, enjeksiyonlar) veya
toprakla (düşerek yaralanma gibi), dış ortamda bulunan metallerle (trafik
kazaları, çivi batması gibi), ya da diğer maddelerle (kıymık batması gibi)
yaralanma sonucu direkt temasla bakterinin kana geçerek çoğalması sonucu oluşur.
Gelişmemiş ülkelerde göbek bağının uygun olmayan şartlarda
kesilmesi (taş, steril olmayan bıçak veya jilet gibi aletlerle) sonucu oluşan
yenidoğan tetanozu, yenidoğan ölümleri arasında üst sıralarda yeralır.
Yenidoğan bir bebek aşılı olan annesinden aldığı antikorlarla
(bağışıklığı sağlayan protein yapılı maddeler) hastalığa yakalanmaktan
korunur. Bu yüzden yeni bir bebeğin hastalığa yakalanmaması, annesinin
hastalığa karşı bağışıklık olmasına bağlıdır.
Ülkemizde düzenli olarak doktor kontrollerine götürülen her çocuğa
belirli aralıklarla tetanoz aşısı yapılır (DBT şeklinde; difteri ve boğmaca
aşısıyla birlikte) ve bu aşılar hastalıktan korunmada yeterli olur. Çoğunlukla
ihmal edilen ise çocuklukta yapılan bu aşıların erişkinlik döneminde de
belli aralıklarla vücuda "hatırlatılması" amacıyla uygulanan
rapel aşılarıdır. Bu rapeller 10 yıllık aralıklarla yeni bir doz aşı şeklinde
yapılmalıdır.
Gebelikte ne yapılmalıdır?
Her ne kadar doğum yapacağınız yerin steril olacağından emin
olsanız da, ekstra bir önlem olarak gebelikte bu rapelin yapılmasında fayda
vardır. Rapel gebeliğin herhangi bir döneminde uygulanabilmesine karşın
(toksoid adı verilen tetanoz aşısı, içinde canlı bakteri bulundurmaz),
kural olarak ilaç uygulamaları mümkün olduğunca bebeğin organ gelişiminin
tamamlanmış kabul edildiği birinci trimester (ilk üç aylık dönem) sonuna
ertelenmektedir.
Ülkemizde sağlık ocaklarında tetanoz aşısı 20. gebelik haftasını
tamamlamış olan anne adaylarına ücretsiz olarak sağlanır.
- Eğer çocukluktaki aşılarınız tam ise ve
rapelinizin yapıldığı zaman üzerinden 10 seneden daha az
geçtiğine emin iseniz gebelik döneminde bu aşıyı yaptırmanıza gerek
yoktur.
- Eğer çocukluktaki aşılarınız yapılmamışsa
tercihan gebelik öncesi dönemde, bu mümkün değilse gebelikte
doktorunuzun önerisine göre toplam üç doz tetanoz aşısı
olmalısınız.
- Eğer rapeliniz yapılmamışsa, ya da tam hatırlamıyorsanız,
gebelikte ilk üç aylık dönemin sonunda bu aşıyı yaptırınız.
Tetanoz gelişmekte olan ülkelerde yenidoğan ölümlerinde önemli
yeri olan bir hastalıktır ve aşıyla önlenebilir.
|
