|
BÖLÜM 3: Çok Az
Kaldı!
Serviks tam açık olduğu andan itibaren artık doğumunuz
çok yaklaştı demektir. Artık serviks engeli ortadan kalkmış ve bebek yanlızca
10 santimetre olan "uzun yolu katetmeye çoktan başlamıştır bile.
Doğumun ikinci evresi
Doğumun ikinci evresinde bebeğin önündeki engel
kalkmıştır. Önünde bulunan yaklaşık 10 cm uzunluğundaki kanaldan dışarı çıkmak
için çaba göstermeye başlar. Doğum kanalı denen yapı, uzunluğu 10 cm. olan
ve iç duvarlarının büyük kısmı vajina tarafından oluşturulmuş bir tüneldir.
Vajinanın etrafı ise kaslar ve bağdokusu ile sarılıdır. Vajina ve diğer
dokular bebek başının ilerlemesini genellikle engellemezler. Ancak kanalın
etrafını çeviren bir de kemik yapılar vardır. Bunlar pelvis denen yapıyı
oluşturan kemiklerdir. Bu kemiklerin birbirlerine bağlandığı ligamentler
oldukça esnek olmasına karşın, kemik yapının genişleme özelliği yoktur. Bu
yüzden bebeğin baş ve vücudunun bu kemiklerin engellerini aşacak şekilde
yeniden yapılandırılması gerekir. Bebeğin uterus içindeki duruş şekli, bebeğin
baş kemiklerinin özellikleri ve doğum kanalında bulunan çeşitli çukur ve tümsekler
bu yapılandırmaya yardımcı olur. Doğum kanalının girişi oval bir yapıya
sahiptir ve bebek buradan başını çenesine değdirerek ve bir miktar çevirerek
geçebilir. Bu geçiş kanaldan geçişin en önemli etaplarından biridir zira baş
geçmeyi başardığında diğer kısımların bu giriş kısmından kanala girmesi
kolaydır.
Bebek, daha önce doğum yapmamış olanlarda genelde
doğum eylemi başlamadan önce kanalın giriş kısmından başını içeriye sokar
ve doğum kanalı içinde az miktarda ilerler. Daha önce doğum yapmış
olanlarda ise doğum kanalına giriş doğum eylemi başlayana kadar gerçekleşmeyebilir.
Angajman-"yolun yarısı"
Doğum kanalının tam ortasında sağlı sollu ve
aralarında yaklaşık 10 cm. mesafe olan iki kemik tümseğe (dikensi çıkıntılar)
geldiğinde ikinci zorlu etap başlar. Bebeğin başı bu etaba ulaştığında ve
bu 10 cm. genişliğindeki mesafeye geldiğinde "bebek başı angaje (doğum
kanalına girmiş)" denir. Daha önce doğum yapmış olanlarda angajman
genelde doğum eylemi başladıktan sonra gerçekleşir.
Baş angaje iken serviks de açılmaya devam eder.
Genellikle serviks tümüyle açıldıktan sonra veya açılmasına doğru bebek,
genişliği 10 cm olan bu dikensi çıkıntıların arasından da yine başını özel
bir açıyla döndürerek geçmeyi başarır. Bu engel de aşıldıktan sonra artık
doğuma çok az kalmıştır. Dikensi çıkıntılardan kurtulmayı başaran bebek artık
yüzü annenin arka kısmına bakacak şekilde bir dönüş hareketi yapar ve doğum
kanalının geri kalan beş cm'lik kısmını kateder. Bu esnada bebek başı her ağrı
ve ıkınmayla beraber perine aralanarak görülmeye başlanır.
İşte ıkınmalar başladı!
Ikınma bebek başının rektuma (kalın barsağın son kısmı)
baskı yapması nedeniyle belli bir süre sonra otomatik bir hal alır.
Bu aşamada artık muayeneler de sıklaşır.
Doktorunuz sizden her ağrıyla birlikte önce derin bir nefes almanızı ve bu
nefesi bırakmadan ağrının devam ettiği sürece ıkınmanızı isteyecektir.
Burada amaç bebeğin kanaldan geçmesine yardımcı olmaktır. Ağrılar arasında
ise dinlenmeniz ve bir sonraki ağrı geldiğinde en iyi şekilde ıkınmanız çok
önemlidir. Bu aşamanın süresi tümüyle sizin etkili bir şekilde ıkınmanıza
bağlıdır. Önerilere uygun bir şekilde ıkınırsanız bebeğiniz kısa bir
zamanda dışarı çıkar.
Bebeğinizin saçları görünüyor!
Bebek başı bu evrenin sonuna doğru kasılma ve ıkınmalarla
birlikte perineden gözükmeye başlar. Kasılma bittiğinde ise içeri tekrar
girer. Belli bir aşamadan sonra ise artık her kasılma ve ıkınmada bebeğin
başının daha büyük bir kısmı gözükmeye başlar ve kasılma bitiminde baş içeri
tekrar girmez, o şekilde kalır. Buna crowning (taçlanma) adı verilir. Artık
doğum çok yaklaşmıştır.
Epizyotomi-belki de gerekmeyecek?
Steril doğum takımları açılır ve doktorunuz artık
başınızdan ayrılmaz. Size ağrılarla ıkınmanız ve ağrılar arasında ıkınmayı
durdurmanız yönünde talimatlar verir. Özellikle bu dönemde kendinize hakim
olmanız çok önemlidir. Ikınmalarla artık bebek iyice perineyi zorlamaya başladığında
epizyotomi için hazırlıklar başlar. Bir enjektör yardımıyla kesilecek olan
bölge iyice uyuşturulur. Bebeğin çıkması iyice yaklaştığında perinenin alt
birleşim bölgesinden başlanarak yaklaşık 45 derece açıyla makasla bir
epizyotomi kesisi yapılır (Bazı durumlarda epizyotomi yapılmadan da doğum
gerçekleşebilir). Bebeğin perineye yaptığı basıncın yırtılmaya neden
olmaması için alınan bir önlemdir. Epizyotomi
hakkında daha geniş bilgi almak için tıklayın!
Sakın ıkınmayı kesmeyin!
Epizyotomi açıldıktan sonra en fazla iki ya da üç ıkınmada
bebek başı doğar.
Tamam, ıkınmayı kesebilirsiniz!
Bebeğin başı doğar doğmaz sizin ıkınmayı kesmeniz
gerekir.
Bebeğin başı çıkar çıkmaz ağzındaki salgılar
plastik bir sonda yardımıyla aspire edilir. Bebek başı doğduktan sonra baş
genellikle sol bazen de sağ yana döner. Bu hareketin amacı omuzların doğum
kanalından girmesini sağlamaktır. Kendiliğinden gerçekleşmezse doktorunuz
bu aşamada bebeğin başını bir yana döndürmesine yardımcı olacaktır. Bebek
başı doğduktan sonra baş genellikle sol bazen de sağ yana döner. Bu
hareketin amacı omuzların doğum kanalından girmesini sağlamaktır. Kendiliğinden
gerçekleşmezse doktorunuz bu aşamada bebeğin başını bir yana döndürmesine
yardımcı olacaktır.
İşte bebeğiniz!
Baş çıktıktan kısa bir süre sonra bebeğin vücudunun
geri kalan kısımları da kolaylıkla doğar. Bir süre sonra doğumhanede bir ağlama
sesi duyulur.Tebrikler.....Anne oldunuz.
Şimdi de bebeğin doğum sonrası ilk tıbbi durum değerlendirmesini
yapalım:
Apgar
puanlama sistemi
Aşağıdaki
resimler ikinci evrede oluşan olayların bir özetini göstermektedir:
Birinci resimde bebek doğum kanalından içeri girmiş
ve doğum kanalında ilerlemeye başlamıştır. Amacı kanalın tam ortasında
bulunan dikensi çıkıntıları geçmektir.
İkinci resimde dikensi çıkıntılardan da geçen
bebek başı artık çıkıma doğru ilerlemekte, sancılar ve ıkınmalarla kendini
dışarıdan göstermektedir.
Üçüncü resimde doğum iyice yaklaşmıştır. Tüm kemik
ve yumuşak doku engelleri aşılmış, doğuma saniyeler kalmıştır.
Birinci resimde bebek doğum kanalında oldukça
ilerlemiştir. Her sancı ve ıkınmayla bebeğin başının bir kısmı gözükmektedir.
İkinci resimde taçlanma görülmektedir. Bebeğin başının
bir kısmı dışarıya çıkmıştır ve sancının bitiminde artık içeriye geri dönmemektedir.
Üçüncü resimde bebek doğum kanalının çıkımında
etrafındaki boşluğu en iyi şekilde kullanabilmek için yüzünü annenin arka kısmına
döndürmüştür.
Dördüncü resim bebeğin başının hemen çıkması
sonrasındaki durumunu göstermektedir.
Beşinci ve altıncı resimde bebek başını kurtarmıştır.
Omuzlarını doğum kanalının giriş kısmından geçirebilmek amacıyla annenin
bir bacağının iç yüzüne bakacak şekilde bir dönüş yapar. Resimlerde bu dönüşü
yapmak için doğumu gerçekleştiren doktor elle yardımcı olmaktadır. Bu dönüş
hareketiyle omuzlar ön-arka pozisyona geçerek kanaldan girer ve kanalda
engelsiz bir şekilde ilerler ve doğar. Bebeğin geri kalan kısımları da
kolayca doğarlar.
2.Evrede oluşan özel durumlar.
Bebeğin
doğum kanalında takılması
Boyna
kordon dolanması
Omuz
takılması
2.
evrenin aşırı uzaması
Vakum
ekstraksiyonu
Kalp
seslerinde bozulma
Aşırı
kanama
Doğumun üçüncü evresi:
Bebek doğduktan hemen sonra kordona iki klemp
yerleştirilir ve kordon ortadan kesilerek bebeğin bağımsız yaşamı başlatılır.
Bebek üşümemesi için radyant ısıtıcı denen özel bir masaya alınır. Burada
doktorunuz tarafından ya da bir çocuk uzmanı tarafından bebeğin yaşamsal
bulguları gözden geçirilir. Bebeğinizin 1. dakika ve 5. dakika Apgar
skorlaması yapılır. Bu ilk değerlendirmeler sonrasında doktorunuz tekrar
size döner. Kanama miktarı değerlendirilir ve normaldışı bir durum yoksa
plasentanın kendiliğinden düşmesi beklenir. Plasenta yaklaşık olarak 15
dakika içinde uterustan çıkarak vajinaya geçer. Doktorunuz plasenta ve
zarları dikkatli bir şekilde dışarı çıkarır ve tümünün çıkıp çıkmadığını değerlendirmek
için amniyos zarı ve plasentayı dikkatlice gözden geçirir. Daha sonra açılan
epizyotomi, bölge biraz daha uyuşturulduktan sonra kendi kendine eriyen
ipliklerle tamir edilir.
Tamir sonrası vajina içi ve serviks gözden geçirilir,
yırtık oluşmuşsa bunlar da tamir edilir. Bu aşamalar da atlatıldıktan sonra
doğumhane ekibi belli aralıklarla kontrolünüze gelmek üzere sizi bebeğinizle
başbaşa bırakır.
Korktuğunuz kadar
varmıydı?
3. Evrede ve sonrasında oluşan özel durumlar
Bebekle
ilgili problemler
Plasentanın
ayrılmasıyla ilgili problemler
Epizyotomi
yerinde ya da doğum kanalının diğer bölgelerinde oluşan büyük yırtıklar
Doğum
sonrası ilk 24 saatte oluşan özel durumlar
Epizyotomi
yerinde hematom
Atoni
Ağrı
İdrar
yapamama
Emzirememe
Lohusalık
döneminde oluşan diğer özel durumlar
|
