Prematüre (Erken Doğum)

Merhaba,

Bu yazımda “bebeğiniz ne kadar prematüre?” ve “bebeğiniz erken doğmuşsa sizi neler bekler?” konularına değinmek istiyorum.

Bebeğinizin doktoru, prematürelik derecesine annenin tıbbi kayıtlarına ve bebeğin durumuna bakarak karar verir. Prematüreliğin derecesi, ortaya çıkabilecek zorlukların riskini belirler. 37 haftadan biraz daha erken doğanlar genelde hastahaneden çıkmalarını geciktirecek beslenme problemleriyle karşılaşsalar da genelde iyileşirler (uzun dönemde bir sorunları kalmaz). 28 haftadan erken doğanlar ise çok daha ciddi problemlerle karşı karşıya olup, hem hastahanede çok kalırlar, hem de uzun dönemde kalıcı problemleri olabilir. Karşı karşıya kalabileceğiniz risklerin açıklamalarını mutlaka doktorunuzdan öğrenmeniz gerekir.

Prematüreliğin Ölçülmesi:

Normal bir gebelik 40 hafta ya da 280 gün sürer. Eğer 37 haftadan önce doğum gerçekleşirse bebek prematüre kabul edilir.

Prematüre bebekler gebelik yaşına göre 3 gruba ayrılmaktadır:

1. Grup : İleri derecede (24-31 hafta)
2. Grup : Orta derecede (32-35 hafta)
3. Grup : Sınırda (36-37 hafta)

Prematüre bebeklerin üçte ikisi sınırda preterm bebeklerdir.

Prematüreliği tahmin etmenin diğer bir yolu da doğum ağırlığıdır. Genel kaide; “ne kadar prematüre ise o bebek o kadar hafiftir” şeklindedir. Bunun için kullanılan çeşitli terimler vardır.

Düşük Doğum Ağırlığı : Bebeğin doğumda 2500 gramdan az olması

Çok Düşük Doğum Ağırlığı: Bebeğin doğumda 1500 gramdan az olması.

Doğumda ağırlığı ölçmek kolayken bunun gebelik yaşı ile uyumluluğunu ölçmek bazen zordur. Genelde 2500 gramın altında doğan bebekler prematüredir. Fakat 2500 gramdan fazla doğan prematüreler de vardır. Ayrıca zamanında doğduğu halde 2500 gramın altında olan bebekler de vardır.

Eğer prematüre bir bebeğe sahipseniz bazı sağlık sorunları ile karşı karşıya kalabilirsiniz veya herşey çok yolunda da gidebilir. Doğum haftası ne kadar erkense veya doğum ağırlığı ne kadar düşükse sağlık sorunları yaşama riski de o kadar artar. Bu nedenle doktor kontrollerini sıkı bir şekilde yaptırmanız gerekir.

Bebeğiniz erken doğmuşsa öncelikle sizi yoğun bir doktor trafiği bekler. Bu trafik sağlık sorunlarının durumuna göre zaman içinde azalır ya da artabilir. İşte kendi tesbitlerime dayanarak size önerebileceğim doktor kontrolleri…

Yapılması gereken sağlık kontrolleri:

• Göz Muayenesi (ROP yani prematürelik retinopatisinin gelişip gelişmediğinin tesbiti için bir göz doktorunun muayene etmesi şarttır. İlk kontrol bebek doğduktan 4 hafta sonra yapılmalıdır. Erken teşhiste tedavisi olan bu göz rahatsızlığı geç teşhis edilirse körlüğe kadar varabilen sonuçlara ulaşabilmektedir. Fakat bu muayeneyi her göz doktoru yapamamaktadır. İstanbulda bulunanlar için belirteyim, Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde ve İstanbul Tıp Fakültesinde ROP muayenesi yapılmaktadır. Diğer illerde de üniversite hastahanelerinde bu muayene muhtemelen yapılıyordur).

• Fizik muayene (Özellikle I. Grup prematüre bebeklerde çocuk doktorunuzun dışında bir fizyoterapistin de muayene etmesi çok faydalı olacaktır. Spastisite, refleks canlılığı ve bunun gibi motor gelişimi etkileyebilecek sorunlar erken teşhis edilirse tedavileri fizik tedaviyle yapılmaktadır. Bebeğiniz en az 1 veya 2 aylık olunca bu kontrolden geçmesinde çok büyük fayda bulunmaktadır).

• Nörolojik Muayene (Özellikle I. ve II. Grup prematüre bebeklerin pediatrik nörolog muayenesinden geçmesinde fayda vardır. Bir sorun olmasa dahi bir müddet nörolojik muayeneler yaptırılmalıdır. Özellikle yoğun bakımda sarılık, havale veya beyin kanaması geçiren bebeklerde nörolojik muayene şarttır. Bu tip sorunlar yaşanmamış olsa bile en azından bir müddet, çocuk nöroloğunun takibinde olmasının zararı olmayacağı gibi, pek çok faydası dokunacaktır. Bu konuda anne-babaların gözünden önemli olabilen bazı detaylar kaçabilmektedir).

• İşitme Muayenesi (Doğum ağırlıkları 1500 gramın altında olan bütün bebeklerin işitmeleri dikkatli değerlendirilmelidir. Bunun dışında ailede sağırlık öyküsü varsa, bebek menenjit (beyin zarı iltihabı) veya hiperbilirübinemi (sarılık) nedeniyle kan değişimi geçirmişse, zor ve uzun sürmüş doğumla doğmuşsa, rahim içi enfeksiyon öyküsü varsa işitme muayenesi mutlaka yapılmalıdır. İşitme muayenesinin bebek altı aylık olmadan yapılması önerilmektedir. Bu tip işitme muayeneleri yine üniversite hastahanelerinin odyoloji servislerinde yapılmaktadır).

Yukarıda bahsettiğim 4 ana başlıktaki sağlık kontrolleri her prematüre bebek için yapılmalıdır. Kendi yaşadıklarımıza ve edindiğim bilgilere dayanarak söylüyorum, özellikle I. ve II. Gruptaki prematüre bebekler için bu tetkikler istisnasız yapılmalıdır.

Bunların yanında eğer bebeğinizde gelişen başka sağlık sorunları varsa (kalp, akciğer, sindirim sistemi vs.) bu konularda da çocuk doktorunuzun sizi yönlendireceği uzman doktorlara gitmeniz gerekecektir.

Biz hastahaneden çıktığımız zaman çocuk doktorumuzun dışında 5 ayrı doktora gidiyorduk. Bunlar göz muayenesi için, fizik tedavi için, akciğerleri için, kalp tetkikleri için, nörolojik tetkiler için gittiğimiz doktorlardı. O zamanlar bu doktor trafiğinden ve yapılan tetkiklerden çok bunalıyor, moralmen de olumsuz etkileniyorduk. Çünkü her zaman güzel sözler duymayabiliyorduk… Fakat şimdi ne kadar doğru bir iş yaptığımız ortada. Artık Caner 2.5 yaşında… Rutin götürdüğümüz çocuk doktorumuz dışında nöroloğa yılda 2 kere gidiyoruz. Göz doktoruna ise 5 yaşında gideceğiz. Akciğer, kalp ve fizik tedavi için artık gitmiyoruz. Fakat erkenden bu doktorlara gitmeseydik belki halen her ay aynı doktorlara gidiyor olabilirdik.