Gastroenterit

        Yaz ayları sıcaklarının yoğunlaşmasıyla ishal, kusma, ateş ve karın ağrısıyla seyreden gastroenteritlerde sıkça görülmeye başladı. Bundan dolayı bu sayımızda sizlere gastroenteriti tanıtmak istiyoruz.
        Tânım: Gastroenterit; "İştahsızlık, bulantı, kusma, değişen şiddette ishaller ve karın ağrıları ile kendisini gösteren klinik tablodur. Hafif huzursuzluklarla başlayıp aşırı sıvı kaybına bağlı, ölümlere kadar ilerleyebilir.

        Hastalığın sebepleri ve oluşum mekanizmalarını şöyle izah edebiliriz:
        1) Bazı bakteri türleri (V.kolera, e.coli, ...vs.) bağırsaklardan besin emilimini bozar. Böylece bağırsaklardan çok fazla sıvı kaybı olur ve ishaller meydana gelir.
        2) Bazı bakteri türleri de (Salmonella, şigella, ...vs.) ince ve kalın bağırsağın içini döşeyen ve "mukoza" adı verilen zarın delinmesine yol açar. Bu bölgede küçük yaralar ve kanamalar meydana gelir, Bu da sıvı kaybına yol açacağı için ishaller oluşur.
        3) Seyahat ishalleri (Bağırsak nezlesi): Uzun yolculuklar sonrasında kişilerin farklı yerlerde konaklamaları, değişik restoranlardan yiyip içmeleri sonucu ishaller meydana gelir.
        4) Kimyasal toksinleri (zehirleri) barındıran mantar, patates, bahçe bitkileri, balık, istiridye ve midye gibi yiyeceklerin alımından sonra ishaller meydana gelir.
        5) Süt ve süt ürünlerinin alımında sindirimdeki yetersizlik sonucu ishaller meydana gelir. Buna tıp dilinde "Laktoz intoleransı" denir.
        6) Bazı antibiyotiklerin alımından sonra da mikrobik olmayan ishaller meydana gelebilir. Peki çocuğumuzun, eşimizin veya herhangi bir yakınımızın gastroenterit olduğunu nasıl anlayacağız? Gasrmenteritin belirtileri nelerdir?
        Belirtilerin karakter ve şiddeti etken olan azanın dozuna doğasına, etki süresine, hastanın direncine ve mide ve bağırsak sisteminin tutulma miktarına bağlıdır
        -- Başlangıç genellikle anidir,
        -- İştahsızlık,
        -- Bulantı-kusma (Günde 3-4 defadan fazla),
        -- Karın ağrısı, kramplar,
        -- Kanlı veya kansız ishal (Günde 3-4 defadan fazla) sulu kıvamdadır,
        -- Zayıflama, kas ağrıları, bitkinlik,
        -- Ateş yükselmesi,
        -- Tansiyon düşmesi, nabız hızlanması,
        -- Baş ağrıları görülebilir,
        -- Devamlı kusma ve ishal vücuttan aşın su kaybına yol açacağından idrar miktarında azalma ve böbrek yetmezliği meydana gelebilir.
        Bu belirtilere sahip bir hasta en yakın sağlık kuruluşuna götürülerek, başta büyük abdest tahlili olmak üzere hekimin gerekli gördüğü kan ve idrar tahlillerini yaptırıp tanı konmasına yardımcı olmalı, hekimin uygun gördüğü tedaviyi muhakkak uygulamalıdır.
        Tedavi:
        * İstirahat: Hasta tuvalete rahat ulaşabileceği bir odada istirahata alınmalıdır.
        * Bulantı ve kusması kesilmişse; hafif et suyu, tahıllı, tuzla desteklenmiş çorbalar verilebilir.    
        * Kusması devam ediyorsa; hastanın gördüğü zaman tiksinmeyeceği, ishalini artırmayacak (lifli gıdalar; ıspanak, lapana, fasülye, vs. yağlı gıdalar ishali daha da artırabilir) küçük yudumlar halinde yiyebileceği sıvı içeriği bol gıdalar verilmelidir.
        * Hastaya pirinç lapası, yağsız beyaz peynir, muz, şeftali gibi meyveler, haşlanmış patates, vs. gıdalar verilebilir.
        * Kusmasını azaltacak ilaçlar verilebilir.
        * Bir çay bardağı kaynatılmış suya bir tatlı kaşığı şeker, bir çay kaşığı tuz katılarak hazırlanmış solüsyonlar içirilebilir.
        * İshal ve kusma çok şiddetliyse doğurabileceği kötü sonuçlar gözönünde bulundurularak en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edilebilir.

Dr. Medine KUŞDEMİR