|
Gıda
maddesi ve günlük alınması gereken miktarı
|
İşlevleri
|
En
önemli kaynaklar
|
Açıklama
|
|
Kilokalori
|
|
Gebe olmayan: 2200
Gebe(1.trimester):2200
Gebe (2. ve 3. trimester): 2500
Emziren: 2700
|
Anne adayının normal bedensel
işlevlerinin devamı.
Anne adayı ve bebekte yeni doku gelişiminde gerekli olan ve
gebeliğe bağlı olarak artan metabolik ihtiyacı karşılamak için enerji
sağlamak.
|
Karbonhidrat, yağ ve protein.
|
Gebeliğin dönemi, anne adayının
ağırlığı, hareketlilik, gebelik öncesi kilo ve beslenme durumuna göre
günlük alınması gerekli miktar değişebilir.
Günlük kalori ihtiyacını karşılamak için alınan gıda
maddeleri basit yağlar ya da şekerli gıdalardan oluşursa, bu besin
maddeleri anne adayının diğer gerekli maddelerini aldığını garanti
edemez.
|
|
Su ve diğer sıvılar
|
|
Anne adaylarının tüm gebelik dönemince günde en az 2 litre
su içmeleri önerilir.
|
Canlı organizmaların en önemli yapı
maddelerinden biridir.
Hücreiçi ve hücrelerarası işlevler, besin maddelerinin
hücrelere taşınması, artık maddelerin hücrelerden uzaklaştırılması su
yoluyla olur.
Gebelikte kan hacmi artar, anne adayının vücudunda yeni
hücre yapımı olur ve gelişen bebekte de sürekli yeni hücre yapımı olur.
Bu hücrelerin oluşumunda ve kan hacminin artmasında vücutta ek suya
ihtiyaç vardır. Ayrıca vücutta kullanılan suyun birim zaman içinde
dolaşan miktarı da artar. Bu yüzden gebelikte vücutta önemli oranda su
tutulumu olur. Bu tutulan suyun yenilenme hızı da artmıştır. Bu yüzden su
önemli bir hammadde ve sarf malzemesidir.
Su ayrıca vücut ısısının düzenlenmesinde ve sindirim
işlevinin gerçekleşmesinde de önemli miktarlarda sarfedilir.
|
Su, meyve suları, sulu gıdalar, süt
|
Anne adaylarının sıvı alımına çoğu
zaman gereken önemi vermedikleri gözlenmektedir. Ancak su gebelikte hızla
tüketilen ve bu yüzden sürekli yerine konması gereken bir maddedir. Bu
yüzden beslenme konusunda bilinçli anne adaylarının suyu temel bir besin
maddesi olarak görmeleri gerekir.
|
|
Protein
|
|
Gebe olmayan:46 gram
Gebe:60 gram
Emziren: 65 gram
|
Gebelik döneminde yeni oluşan dokuların
yapıtaşı olarak proteine ihtiyaçları vardır.
Proteinler vücutta temel hücre yapıtaşı olarak yeralmaları
yanında savunma sisteminin oluşturduğu antikorların da yapısında
yeralırlar.
Gerekli durumlarda vücutta enerji sağlayıcı olarak ön planda
proteinlerden faydalanılmaktadır.
|
et, balık, tavuk, yumurta, süt, peynir,
kuru fasulye, kuru bezelye, fıstık, fındık, tahıllar, hububat (yulaf,
pirinç, çavdar, mısır)
|
Gebelikte özellikle bebek gelişiminin
en hızlı olduğu üçüncü trimesterde protein ihtiyacı çok artar.
|
|
MİNERALLER
|
|
Kalsiyum
Gebe olmayan:800mg
Gebe:1200 gram
Emziren: 1200 gram
|
Kemik ve dişlerin yapımında ve
gelişmesinde temel yapıtaşıdır.
Kan pıhtılaşmasında önemli roller üstlenir.
Vücudun diğer mineralleri etkin bir şekilde kullanmasına
yardımcı olur.
|
Süt, peynir, tahıllar, sebzeler,
yumurta sarısı, balık konservesi, dondurma
|
Gebeliğin sonlarına doğru bebeğin
ihtiyacı artar.
|
|
Fosfor
Gebe olmayan:800mg
Gebe:1200mg
Emziren:1200mg
|
Kemik ve dişlerin yapımında ve
gelişmesinde rol alır.
|
süt, deniz ürünleri, peynir, etler
|
Kalsiyum ve fosfor kanda belli bir
oranda bulunmak zorundadır. Birinin alımındaki dengesizlik diğerini de
etkiler.
|
|
Demir
Gebe olmayan:15 mg
Gebe:30 mg
Emziren:15 mg
|
Proteinlerle birlikte hemoglobinin
temel yapıtaşıdır.
Bebeğin demir depolarının oluşmasında alınan demir miktarı
çok önemlidir.
|
ciğer, kırmızı et, yumurta sarısı,
tahıllar, yapraklı sebzeler, fındık, bakliyat, kuru meyveler, kuru erik,
erik ve elma suyu
|
Gebeliğin son altı haftasında bebeğin
ihtiyacı 10 kat artar.
Gebeliğin ikinci yarısından itibaren günde 30-60 mg demir
alınması önerilir.
|
|
Çinko
Gebe olmayan:12 mg
Gebe:15 mg
Emziren:19 mg
|
İnsülinin komponentidir
kemik ve sinir sisteminin oluşumunda önemli rolleri vardır
|
et, ciğer, yumurta, ve deniz mahsulleri
(özellikle istiridye)
|
Eksikliğinde fetusun iskelet ve sinir
sisteminde defektler oluşabilir (eksikliği çok nadirdir)
|
|
İyot
Gebe olmayan:150mcg (mikrogram)
Gebe:175mcg
Emziren:200mcg
|
Vücudun enerji tüketiminin
ayarlanmasında önemli görevleri vardır (tiroid hormonlarının yapısında
yeralır).
|
Deniz ürünleri, iyotlu tuz
|
eksikliği bebekte guatr oluşumuna neden
olabilir.
|
|
Magnezyum
Gebe olmayan:280 mg
Gebe:320 mg
Emziren:355 mg
|
Hücre metabolizmasında, enerji
kullanımında , protein metabolizmasında önemli rolleri vardır.
Enzimlerin çalışmasında anahtar rol alır.
Doku büyümesi ve kas işleyişinde görev alır
|
Fındık, kakao, yeşil sebzeler,tahıllar,
kuru fasulye ve fıstık
|
çoğu kemikte depolanır. Eksikliğinde
nöromuskuler belirtiler (kasılmalar) oluşur.
|
|
YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER
|
|
A vitamini
Gebe olmayan:800 mcg (mikrogram)
Gebe:800 mcg
Emziren: 1300 mcg
|
kemik ve doku büyüme ve gelişmesine
yardımcı olur.
enamel üreten hücrelerin gelişiminde temel maddedir
cilt ve mukozaların sağlığının korunmasında önemlidir
|
tereyağ,margarin, yeşil ve sarı
sebzeler, karaciğer
|
fazla miktarlarda alındığında fetus
üzerine toksik etki gösterebilir. Işığa maruz kaldığında etkisini
yitirir.
|
|
D vitamini
Gebe olmayan: 10 mcg (mikrogram)
Gebe:10 mcg
Emziren:12 mcg
|
Kalsiyum ve fosforun emilimi için ve
diş ve kemiklerin mineralizasyonu için gereklidir.
|
süt, margarin, balık yağı, güneş ışını
|
fazla miktarlarda alındığında fetusa
zarar verebilir.
|
|
E vitamini
Gebe olmayan:8mg
Gebe:10 mg
Emziren:12 mg
|
Doku gelişimi, hücre duvarı yapısı,
alyuvar hücresi bütünlüğü için gereklidir.
|
sebze yağları, et, yumurta, süt, fındık
|
A vitaminin emilimini artırıcı özelliği
vardır.
|
|
K vitamini
Gebe olmayan:55 mcg (mikrogram)
Gebe:65 mcg
Emziren:65 mcg
|
kan pıhtılaşma faktörlerinin üretimi
için gereklidir.
|
|
vücutta barsak florasında üretilir.
|
|
SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER
|
|
Folik asit
Gebe olmayan:180 mcg (mikrogram)
Gebe:400 mcg
Emziren:280 mcg
|
Hemoglobin sentezi için önemlidir
DNA ve RNA sentezinde önemlidir
Aminoasit sentezinde önemlidir
|
ciğer, yapraklı yeşil sebzeler, maya
|
Eksikliği anemiye neden olur.
Beklediğinide ya da kaynatıldığında harabolur.
Demirle birlikte günlük 400 mikrogram takviye doktorlar
tarafından yaygın olarak uygulanmaktadır.
|
|
Niasin
Gebe olmayan:15 mg
Gebe:17 mg
Emziren:20 mg
|
enerji ve protein metabolizmasında rol
alır.
|
et, sakatat, fıstık, fasulye, bezelye,
tahıllar
|
Diğer suda çözünen vitaminlerin aksine
dayanıklıdır. Pişirilme esnasında önemli bir kısmı değişime uğramaz.
|
|
Riboflavin
Gebe olmayan:1.3 MG
Gebe:1.6 MG
Emziren:1.8 MG
|
enerji ve protein metabolizmasında rol
alır.
|
süt,et, tahıllar
|
|
|
Tiamin (B1)
Gebe olmayan:1.1 mg
Gebe:1.5mg
Emziren:1.6mg
|
enerji metabolizmasında önemlidir
|
et, ciğer, tahıllar, çeşitli sebzeler
|
kas ve sinir sisteminde
karbonhidrtaların enerjiye dönüştürülmesinde çok önemli rolü vardır.
|
|
Piridoksin (B6)
Gebe olmayan:1.6mg
Gebe:2.2 mg
Emziren:2.1 mg
|
aminoasit metabolizması ve protein
sentezinde önemlidir.
fetusun büyümesi için önemlidir.
|
işlenmemiş tahıllar, bakliyat, fındık,
fıstık, mısır
|
aşırı miktarlarda kullanıldığında
emziren annelerin süt miktarını azaltabilir. Erken gebelikte bulantının
giderilmesinde faydalı olabilir.
|
|
Kobalamin (B12)
Gebe olmayan:2.0 mcg
Gebe:2.2 mcg
Emziren:2.6 mcg
|
protein metabolizmasında önemlidir.
alyuvarların oluşturulmasında önemlidir.
|
süt, yumurta, et, ciğer, peynir
|
İleri derecede eksikliğinde anemi ve sinir
sistemi hasarı meydana gelir. Barsakların bakteri florası tarafından
üretilir.
|
|
C vitamini
Gebe olmayan:60 mg
Gebe:70mg
Emziren:95mg
|
doku oluşumu ve sağlamlığında
önemlidir.
bağdokusu ve damar dokusunun "harcını" oluşturur.
demir emilimini artırıcı özelliği vardır.
|
turunçgiller, çilek, domates,
kavun-karpuz, kırmızı biber, yeşil sebzeler, patates
|
soğuk algınlığını önlemede yükleme
tedavisinin gerçekten etkili olduğu kanıtlanmış değildir.
|
