|
Gebelik oluşturamayan bir çiftte sorun
%40 oranında erkekle ilgili, %20 durumda da hem erkek hem de kadınla
ilgilidir.
Erkek genital fizyolojisi
Aynen kadındaki gibi erkekte de hipotalamustan pulsatil olarak
(dalgalanmalar şeklinde) salgılanan GnRH, hipofiz bezinden FSH ve LH
hormonu salgılanmasını uyarır. LH testislerde bulunan Leydig hücrelerinden
testosteron salgılanmasını sağlarken, FSH Sertoli hücrelerine etki ederek
spermatogenezi (sperm üretimini) başlatır. Spermler yaklaşık olarak 72 günde
olgunlaşır ve 14 gün gibi bir sürede depolanacakları bölgeye taşınırlar.
Spermlerin üretildikleri halleriyle dölleyebilme özellikleri çok
zayıftır. Ejakülasyon (boşalma) aşamasına gelmeden önce meni adı verilen sıvıya
dönüşmeleri gerekir. Yaklaşık 4 ml. hacmindeki meninin %60'ı seminal vezikül
adı verilen yapı tarafından oluşturulur. Bu vezikülün sağladığı sıvı
meninin koagüle olmasını sağlar. Prostat salgıları ise meninin %20'sini oluştururlar
ve bu sıvıda spermin, asit fosfataz ve likefaksiyonu ("sulanmayı")
sağlayan proteolitik enzimler bulunur. Prostat en dış kısımda yeralan organ
olduğundan ejakulasyonda ilk boşalan sıvı prostat sıvısıdır ve en canlı
spermler bu sıvı içinde yeralırlar.
Erkek infertilitesi nedenleri
Erkek infertilitesinde varikosel gibi testis ve komşu
dokulardan kaynaklanan bozukluklara sık rastlanır.
Gonore (bel soğukluğu) ve diğer enfeksiyonlara bağlı sperm
iletim kanalı bozukluklarının oranı %8-10'dur.
Hiperprolaktinemi ve diğer hormon bozuklukları %1 oranında
infertilite nedenidir.
Koitus (cinsel ilişkiyle ilgili) problemler: prematür ejakülasyon
(erken ejakulasyon), anorgazmi (orgazm olamama), impotans (penisin sertleşmemesi)
ender rastlanan nedenler arasında yeralır.
Klinefelter sendromu: bu sendrom 47 XXY şeklindeki kromozom
bozukluğunu ifade eder (normal kromozom yapısı 46 XX). Fazladan varolan X
kromozomu sperm üretiminin olmamasına neden olur. Yaklaşık binde 4 oranında
görülen bir durumdur. Mozaik kromozom yapısında (47 XXY yapısının yanında
bazı hücrelerin normal kromozom yapısına sahip olması) az sayıda sperm üretimi
olabilir.
Bilinmeyen nedenler: erkek infertilitesi için yapılan
incelemelerin önemli bir kısmında hiçbir neden bulunamaz.
Erkek infertilitesinde yapılacak muayene ve incelemeler
Ürolojik muayene
spermiyogram
gerekli durumlarda antisperm antikor
gerekli durumlarda LH, FSH, prolaktin seviyeleri
şüpheli durumlarda Klinefelter sendromu araştırması için
karyotipleme (kromozom haritası çıkarılması)
testis biyopsisi: (azospermi yani hiç sperm olmaması durumunda
yapılan ileri bir incelemedir)
Gebelik oluşturmak için uygulanan tedaviler
Tedavi, bulunan nedene yönelik olarak üroloji uzmanınca yapılır.
Varikosel operasyonu
Varikosel sağlıklı ve fertil (gebe bırakabilme özelliği olan)
erkeklerin %8-10'unda bulunabilen bir durumdur. Bu yüzden ameliyat kararı
verilmeden önce spermiyogramda bozukluğun bu nedene bağlı olduğundan emin
olmak gerekir.
Vazektomi geri döndürülme operasyonları
Sperm iletim kanallarındaki tıkanıklıkların açılması
Hormon ve diğer ilaçlarla tedavi
IUI (inseminasyon)
MESA-TESA, ICSI gibi ileri teknolojiler
Donör sperm inseminasyonu (Türkiye'de uygulanmamaktadır. Sperm
bankasından alınan spermler kadına nakledilir.)
|
