En kısa tabirle Allah’a ortak koşmak demek olan Şirk, ‘Tevhid’ kelimesinin zıddıdır. Ve sadece Allah’tan başka varlıklara ve sözde tanrılara tapmakla sınırlandırılacak kadar basit bir ifade değildir. Kimi paraya tapar, kimi güneşe, kimi başka bir insana tapar, kimi bizzat kendisine… Yani Allah ile aranıza koyacağınız her bir canlı ve cansız varlık bir şirk aracıdır.
Peki şirk koşmak Allah’ı inkar etmek demek mi? Elbette Hayır! Şirk koşanlar Allah’a inanmayan kişiler olsaydı, Bakara Suresi 258. Ayette anlatıldığı üzere, hiç Nemrud Hz. İbrahim’e (a.s.) ‘Hayat veren ve öldüren benim’ deyip, Allah’a meydan okumaya kalkışır mıydı?
Şirk’i Açık ve Gizli olarak 2 başlık altında ele alabiliriz. Açık Şirk; Hepimizin ilk akla getirdiği, Allah’ın zatına ortak koşmak demektir. Putlara, güneşe tapmak veya Hz. İsa’nın (a.s.) Tanrı olduğunu iddia etmek gibi…
Hz. Muhammed (s.a.v.)’in ‘Sizin için Deccal’den daha fazla korktuğum şey’ (İbn-i Mace, Zühd, 21) diye nitelendirdiği ‘Gizli Şirk’ ise, en sinsi ve en tehlikeli şirk çeşididir. Günümüzde farkında olmadan yaptığımız, söylediğimiz veya düşündüğümüz pek çok şey Gizli Şirk iken, nasıl tehlikeli olmasın ki?!
İşte Allah’ın devre dışı bırakılarak umudun başka kapılarda arandığını gösteren ve en çok yapılan Gizli Şirk Örnekleri…
- Bela ve nazardan korunmak için nazar boncuğu, muska, ip takmak, duvara at nalı asmak. ‘Onların çoğu ortak koşmadan Allah’a iman etmezler.’ (Yusuf/106)
- Fal baktırmak, kahve tellerinden medet ummak.
- Cami ve mescitlere girerken kapı eşiklerine el yüz sürmek, öpmek, cami önündeki toprakları şifa niyetiyle yemek, almak.
- Allah’a mekan isnat etmek, ‘Yukarda Allah var’ gibi sözler söylemek.
- Şifayı ilaca ve doktora bağlamak, ‘Beni o doktor hayata döndürdü, beni bu ilaç iyileştirdi’ demek. ‘Allah kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz; bundan başkasını dilediği kimse hakkında bağışlar. Allah’a ortak koşan kimse büyük bir günah işleyerek iftira etmiş olur.’ (Nisa/48)
- Medyum, cinci hoca, üfürükçü ve benzeri müptezellerden medet ummak ve Allah’ı bırakıp tek çare olarak onları görmek. ‘Allah’ı bırakıp sana yararı da zararı da olmayan varlıklara tapma; bunu yaparsan, kuşkusuz kendine yazık edenlerden olursun.’ (Yunus/106)
- Türbe ziyaretlerinde zaten artık kimseye fayda veremeyecek olan ölmüş bir kişiden, kabrin sahibinden aman dilenmek. ‘Bana iş ver, oğlumu evlendirmemi sağla, kızımın çocuğu olsun’ dualarının muhatabı hiç şüphesiz gücü her şeye yeten Yüce Allah’tır. Bu zatlar sadece vesile kılınabilir. Muhatap kılınmaz!
- Bir insana karşı duyulan aşırı sevgi veya aşırı korkudan dolayı, ona kullukta bulunmak. BAZI(!) siyaset, tarikat, cemaat, loca, aşiret, grup ve yeni oluşumlarda bu şirk çeşidine çokça rastlanmakta ve Allah’ın bile önüne geçirilen aciz insanlar, Allah’tan daha kudretli ve cömert kabul edilmektedir.
- Makam ve paraya tapmak. Günümüzde yine çokça rastladığımız bu şirk çeşidinde hayatta en büyük amacı para kazanmak, makam elde etmek olan pek çok insan var. Gereğinden fazla verdikleri değer ve önem, görüyoruz ki onları Allah’a tevekkül etmekten alıkoyarken, rızık derdine de düşürüyor. Parayı kutsallaştırıp son kertede Tanrılaştırıyor ve farkında olmadan para kazanmak için yaşadığından ona tapar hale geliyor.
- Şu ibadetin şu kadarını Allah için, şu kadarını da şu peygamber için, şu zat için, şu insan için yapıyorum demek. Oldukça sevgi dolu bir yaklaşım gibi gözüken şu niyet, ‘Şeytan sağdan yaklaşır’ sözünü boşluk kalmayacak şekilde iyi tamamlıyor. ‘O halde Allah’ın yanına katarak hiçbir kimseye yalvarmayın..’ (Cin Suresi/18)
- Bir ibadet veya güzel bir iş yaparken başka insanların düşüncelerini önemseyerek ve kendi menfaatleri doğrultusunda hayır işlemek. Biz buna Allah’ı kandırmaya çalışmak anlamına gelen ‘Riyakarlık’ ‘Kur’an okurken sesim ne kadar güzel desinler, sadaka verirken daha çok vereyim de cömert desinler, sohbet meclislerine katılayım da ne kadar dindar desinler’ mantığı insanın maneviyatını içten içe çürüten en yaygın şirk çeşitlerindendir.
Kaf Suresi 16-17.ayetlerde Allah, ‘İnsanı biz yarattık ve elbette içinden geçenleri biliriz; sağında solunda oturmuş iki alıcı (yaptığını) alıp kaydederken biz ona şah damarından daha yakınız.’ buyururken, en yakınımızı en uzağımıza alıp, başka varlıklara el açmak, onlardan aman dilenmek ve zavallıca boyun eğmek aymazlık değil de nedir?