İlk insan Hz. Adem (a.s.) ve Hz. Havva (a.s.) ile insanlığa bir adım attık. Habil ve Kabil’in savaşları ile insanlığı tanıdık. Sonra savaşlar kavgalar derken, kendi insanlığımızı unuttuk. Nefis dedik adına çıkarlarımızın peşine koşarken. Ya merhamet! Sahi o nerede kaldı? Vicdanımızı sorguladığımızda yine biz haklı çıktık karşı tarafı hiçe sayarak. “Ben duygusuyla” benciliğimizi besleyip büyüttük en iyisini sanarak. Arzularımızın hak yolunu kapatarak zevke dönüşmesini izledik süslü şehvani duygular içinde. Köle olduk nefsin, imanı yitirdiği bedende. Gül sandığımız dikenlere amel ettik. Bir meşguliyet sandık adına “İnsan” koyduğumuz, başı boş bıraktığımız heveslerimizi. Sonra döndük baktık ki bir “Hiçmişiz” nokta kadar olduğumuz bu alemde. İşte o zaman bildik insanlığımızı ve Allah’ın bu dünya için bizi neden yarattığını. Muhyiddin Abdal’ın dediğin gibi; “İnsan insan derler idi insan nedir şimdi bildim.”
Kullar arasında Allah’ın varlığını inkâr edip delil isteyenler var. Ama bilmezler mi her şey meydandadır, her şeyin varlığı ondadır. Her şeyin varlığı, başlangıcı odur. ‘Rabbimi, Rabbim vasıtasıyla tanıdım.’ derler ya işte bundan dolayı. Ancak kalbi kara, gözünde perde olan göremez.
Allah’ın kudretine sual olunmaz. O: ‘Kün fe yekün’ dediğinde olmazlar oluvermez mi, her şeyi yaradan o değil mi? Ama nefis o kadar inandırıcıdır ki istediğinden vazgeçmez ve ona kavuşmak için diretir. Bizler de bu nedenden çok şeyden vazgeçeriz. Allah korusun yeri gelir inancımızdan bile. Her şeyi geride bırakıp kendimizi felakete sürüklemiş oluruz.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri “Nefis; şeker kaplanmış zehre benzer. Kim ki dünya nimetlerine aldanıp da nefsine yenik düşerse işte onun vay hâline. Ama şu da bir gerçek ki ahiret dünyada, dünya ile kazanılır.” demiştir.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri’nin bir sözü daha vardır:
“İslam; insanı Allah’tan ve Allah’a kulluktan uzaklaştırıp ahireti unutturan, saptıran dünyaya karşıdır. Müslüman, dünyayı reddetmeyerek dünya ile ahiret arasında denge kurmalıdır. Yani bu dünyanın geçici olduğunu bilerek kendini ahiret hayatına hazırlamalıdır.’’