8 C
Bursa
7 Aralık 2023 Perşembe
spot_img

Uyku Adabı

Uykunun adabı mı olur demeyin. İslam’da her şeyin adabı vardır. Konuşma adabı, yemek yeme adabı, ibadet adabı… Uykunun da adabı vardır. Müzekkin Nüfus’u okurken uyku konusu çıktı karşıma ve orada beni etkileyen ince nüanslar vardı. Bunları bir yazı olarak hazırlamalıyım diye düşündüm. Sonra da Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde uyku konusunu araştırmaya başladım. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisinde H. Mehmet Soysaldı Hocanın, “Kur’an Ayetleri ve Hadisler Perspektifinden Uyku Hakkında Bilgi” başlıklı makalesi bu konuda bana geniş bilgi verdi.

Hoca diyor ki; “Bazıları uykuyu, beyin damarlarını saran buharın nemleriyle gevşemesi olarak tanımlarken bazıları da yüce Allah’ın insanı öldürmeden canını alması şeklinde açıklamış. Kur’an’da uyku anlamında nevm, nüâs, sinetün, rukâd kelimeleri kullanılmış.”

Bu kelimelerin kendi arasında farklılıkları var. “Nevm” kelimesi Kur’an’da uyku uyumak anlamına geliyormuş. Nun vav mim harflerinden oluşan nevm kelimesi Bakara 255, Furkan 47 ve Nebe 9’da bulunmaktadır.

“Sinetün” kelimesi, (Ayetel kürsi’de geçiyor) Arapça’da vav, peltek se ve nun harflerinden türetilmiş. “Sinetün”, uyku öncesi gelen gevşeklik anlamındaymış. Türkçe’de buna şekerleme diyormuşuz.

“Nüâs” kelimesi nun, ayn, sin harflerinden oluşmuş ve -nease- fiil kökünden türetilmiş. Nüâs, Bedir ve Uhud savaşında Allah celle celalüh’ün müminlere verdiği hafif ve dinlendiren uykunun adı imiş.

“Rukâd” Arapça’da -rakade- fiilinden türetilmiş. Tatlı, uzun uyku demekmiş. Ashab ı Kehf’in mağaradaki uykusu bu türden bir uykuymuş.

Nebe suresi 9 ve 10. ayette geçen “sübat” kelimesi sözlükte hafif uyku ve rahat anlamına geliyormuş ve sebt kökünden türemiş. Sebt ise insanın işini kesip istirahat etmesiymiş. Türkçe’de tatil yapmak, dinlenmek anlamına geliyormuş.

Uyku geceye mahsustur fakat insanlar gündüz de uyuma ihtiyacı duyabilirler. Fakat gündüz uykusunun da bir kuralı vardır. Alimlerimiz, -Allah onlardan razı olsun- sevgili Peygamberimizin hadisi şeriflerinden yola çıkarak gündüz uykusunu şu şekilde sıralamışlar.

Ğaylûle, غىلولة Sabah namazından sonra kerahet vakti çıkıncaya kadar olan vakitte uyumaktır ki bu uyku rızkın noksanlaşmasına ve bereketsizleşmesine sebep olmaktadır. (Ahmed b. Hanbel, el Müsned, 1:73, sabah uykusu rızka engel olur.)

Kaylûle, قىلولة Kuşluk vaktinden, öğleden biraz sonrasına kadar geçen vakit içinde uyumaktır. Öğle namazını kıldıktan sonra 20 dakika veya 50 dakika uyumak sünnettir. Bu uykunun insan vücudunu tazeleme özelliği vardır. Bu uykunun hem ömrün hem de rızkın artmasına vesile olduğu ifade edilmiştir. (Büceyramî, el Büceyramî alel Hatîb, 3:118)

Feylûle, فىلولة İkindi namazından akşam güneş batımına kadar olan vakit içerisinde uyumaktır ki bu uyku, ömrün noksanlaşmasına sebep olmaktadır. (Büceyramî, İbnül İmâd)

Peki Nasıl Uyuyacağız?

Sevgili Peygamberimiz aleyhisselam’ın uyku tarifi şu şekilde:

  • Abdest alarak yatmak,
  • Sağ tarafa yönelerek yatmak,
  • Ayakları kıbleye doğru uzatmamak,
  • Uyumadan önce İhlas, Felak ve Nas Sûrelerini okuyup vücudumuzu sıvazlamak,
  • Âyete’l-Kürsi okumak ve otuz üç defa sübhanallah, otuz üç defa elhamdülillah, otuz üç defa Allahu ekber diyerek günün son tesbihatını yapıp ondan sonra da günün bir muhasebesini yaptıktan sonra uyumak,
  • Yüzüstü yatmamak, sol tarafa dönüp yatmamak.

Bununla birlikte sıhhatli ve kıvamında bir uyku için vücudun alıştırılması gerekiyormuş. Bunu en güzel olarak nefis terbiyesi kitaplarında bulabilirsiniz. Mesela Eşrefoğlu Rumî’nin Müzekkin Nüfus kitabının uyku bölümüne bakabilirsiniz.

Hz. Süleyman’ın (a.s.) annesi oğluna şu tavsiyeyi yapmış: “Evladım geceleyin fazla uyuma. Zira geceleyin fazla uyku, kişiyi kıyamet günü fakir bırakır.” (İbni Mace, İkametus salavat)

İbn Mace’nin hadis kitabının Salat bahsinde, Resulullah aleyhisselam’ın yatsıdan önce uyumayı, yatsıdan sonra da konuşmayı yasakladığı bildirilmiş.

Beyhaki’nin hadis kitabında, “Uyku ölümün kardeşidir.” diye geçiyor. Buhari hadis kitabının Dua (Daavat) bölümünde, “Senin isminle ölür, senin isminle dirilirim.” duası var.

Havvat b. Cübeyr r.a’den bildirildiğine göre Peygamberimiz aleyhisselam, “Gündüzün evvelinde uyumak dalgınlık, ortasında uyumak güzellik, sonunda uyumak ise ahmaklıktır.” buyurmuş. (Buhari, edebül müfred,593; Hakim el Müstedrek, 5:538)

Bir de şunlara dikkat edelim.

  • Mideniz rahat olsun.
  • Vicdanınız rahat olsun.
  • Zihniniz rahat olsun.
  • Uyku ortamınız rahat olsun.

En sonunda şu önemli bilgiyi de aktarıvereyim. Dünya gailesiyle uyumayın. Çünkü Cenab-ı Allah dünya gailesiyle yatanın bir derdini bine katlarmış. Dünyalık için üstünüze düşeni yaptıktan sonra gerisini Allah’a bırakın.

Önceki İçerik
Sonraki İçerik
YAZARIN DİĞER MAKALELERİ

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

SOSYAL MEDYA

0BeğenenlerBeğen
0TakipçilerTakip Et
4,338TakipçilerTakip Et
- Reklam -spot_img

Popüler İçerikler

Kasas Suresi Meali

Neml Suresi Meali

Narsisizmin Tohumu

Son Yorumlar

Erdal ÖZAYDIN yorumladı Mübrem Aşk
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Bir Duruşma Makamı
Erdal ÖZAYDIN yorumladı Üslup ve Güzel Konuşmanın Adabı
Cemile yorumladı Bir Duruşma Makamı
Gürkan Güvenç yorumladı Allah Özel Hissettiriyor
Gürkan Güvenç yorumladı Hz. Peygamberi (s.a.v.) Anlamak
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Zuhal Çetinkaya yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Cemile çiftçi yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Şahin erdem yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Habibemustafa yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Süheyla Durna yorumladı Evvel Refîk Bâde’l Tarîk
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Duanız Olmasa
Ümmügülsüm yorumladı Duanız Olmasa
Süreyya Sakik yorumladı Duanız Olmasa
EmineB. yorumladı Duanız Olmasa
Rukiye yorumladı Duanız Olmasa
Gürkan Güvenç yorumladı Hoşgörü Üzerine
Bahri yorumladı Hoşgörü Üzerine
Zübeyde Asya yorumladı Medh-i Nebi
Zübeyde Demir yorumladı Âlem-i Rü’yâ
Gaffar_cey yorumladı Evrensel Kanayan Yaramız Göç
Aslı yorumladı İslam Görünmek İster
Zeynep sarıyıldız yorumladı İslam Görünmek İster
Serhan karaca yorumladı Mütevahhid’in Toplumsal Yansımaları
ERDAL ÖZAYDIN yorumladı Âlem-i Rü’yâ
Zeynep sarıyıldız yorumladı Kurban Ola
aGc yorumladı Şükranla Yaşamak
Ümmü Gülsüm yorumladı Bedel Ödemek
Ümmü Gülsüm yorumladı Bedel Ödemek
Ümmü Gülsüm yorumladı Bedel Ödemek
Rukiyeidil yorumladı Bedel Ödemek
Ayfer hasar yorumladı İnsan Derler Nedir Bildin mi Sen
Habibe erdem yorumladı Bedel Ödemek
Süreyya Sakik yorumladı Bedel Ödemek
Ümmü Gülsüm yorumladı Bedel Ödemek
Melike sezan yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Emine B. yorumladı Bedel Ödemek
Rukiye idil aktaş yorumladı İnsan Derler Nedir Bildin mi Sen
Derya solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
ERDAL ÖZAYDIN yorumladı Ah O Eski Ramazanlar
Mücahide yorumladı Kul Rabbini Bilecek mi
nisanur yorumladı Kadın
Güneş Yüksel yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Mushab yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Emine B. yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Rukiye idil yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Ümmü Gülsüm Solmaz yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Şahin yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
Habibe erdem yorumladı Muhammed (s.a.v.) Üzülmesin
mehmetaluc yorumladı Deprem
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ümmügülsüm solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Süheyla Durna yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ahmet Solmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Esra Göçmen yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Kadriyle yılmaz yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Şahin erdem yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
ümmügülsüm yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
ümmügülsüm yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Ümmügülsüm yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Rukiyeidil yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Güneş yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Habibe erdem yorumladı Lütfun da Hoş Kahrın da
Amine yorumladı Kadın
Serdal Akçay yorumladı İslam Birliği ve Ümmet Gençleri
Metin Yıldırım yorumladı Gönlünü Kirletme
İremsu Ş yorumladı Gerçekten de Dinde Zorlama Yok mu
İdil İdil yorumladı Hem Âfâkta Hem Enfüste
Onur yorumladı Rızkın Şifreleri
Fırat yorumladı Bir Dünya Uğruna
Mehmet Nuri YAZICI yorumladı Ademoğlunda Olması Gereken Artı Uçlar
İnci Özmen yorumladı Merhamet
Zahide küçük yorumladı Merhamet
Mehmet Nuri YAZICI yorumladı Çocukların Tanrısı
mehmetaluc yorumladı Fevkalbeşer
ismet yorumladı Çocukların Tanrısı
Pınar yorumladı Göz Toprağa Bakar
Erdal ÖZAYDIN yorumladı Adına Nefs Dedik
ESMA CAN YORGUN yorumladı Mübarek Aylar
Zehra yorumladı Binbir Düşünce